Palmolie vrije dag vandaag?
Ook al is het geen officiële thema dag, elk jaar wordt er wel een palmolievrije dag of week georganiseerd om dit onderwerp weer eens onder de aandacht te brengen.
Ik hoor je denken; lekker belangrijk!
Maar ja, het is belangrijk. Want palmolie is een ingrediënt wat in bijna 50% van de producten zit die een doorsnee westerling dagelijks gebruikt. Het is beslist niet schadelijk voor je gezondheid, welnee. Maar het kan ontzettend schadelijk zijn voor de biodiversiteit op onze planeet. Er is overigens ook ‘goede’ palmolie uit duurzaam beheerde plantages maar die wordt niet op grote schaal gebruikt vanwege, je raad het al; de prijs.
Biodiversiteit
Je weet wel, de kreet van afgelopen jaren die overal bij wordt gezet. Sinds 1970 is de populatiegrootte van vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen wereldwijd met gemiddeld 69% afgenomen. Dat blijkt uit het Living Planet Report 2022.
Dat is belangrijk om te weten omdat al die soorten elkaar in evenwicht houden en nu raakt het evenwicht verstoort. Een evenwicht dat bepalend is voor ongeveer alles op deze planeet waar wij van moeten leven; lucht, water en aarde.
Dat evenwicht wordt door heel veel samenwerkingen tussen soorten in stand gehouden. Sommige dieren eten zaden en poepen die ergens anders uit waardoor ze ontkiemen en een bos vormen waar 10 andere diersoorten in kunnen leven. Maar als het leefgebied van die eerste sommige dieren te klein wordt kunnen ze de zaden niet meer verspreiden, verzwakken door inteelt of gaan gewoon dood omdat ze niks meer te eten hebben. Knip, de keten is verbroken dus die nieuwe bossen met nieuwe dieren gaan er ook niet komen. Dit is maar 1 van de verschillende scenario’s die biodiversiteit uitleggen, er zijn er natuurlijk nog veel meer. Maar wat heeft dit nu met palmolie te maken? Want een oliepalm is toch gewoon een plant?
Palmolie
Palmolie wordt gemaakt uit de kern van palmpitten. Die palmpitten groeien aan de oliepalm en die palm groeit alleen in tropisch gebied. Palmolie is heel veelzijdig en relatief goedkoop. De olie is wordt als vet in heel veel producten gebruikt. Wil je weten in hoeveel producten? Kijk voor de gein eens in je keukenkast naar bijvoorbeeld chocoladepasta, hagelslag of vlokken, pindakaas, eigenlijk alles waar vet in zit, margarine, mayonaise pakjes, koekjes en ijs. In zeep en schoonmaakproducten wordt het gebruikt als emulgator (dikmaker) je vind het dus in zeep, schoonmaakmiddel, shampoo, wasmiddel en handzeep. En in lippenstift en tandpasta en billendoekjes.
Bovendien is de kans groot dat in het product dat je in je hand hebt volgens de verpakking helemaal geen palmolie zit. En toch zit het er in! Hoe kan dat? Nou glycerine bijvoorbeeld, een ingrediënt dat gebruikt wordt voor huidverzorgingsproducten, shampoo en zepen, wordt vaak gemaakt van deze olie. Maar dat staat er dus niet op, er staat glycerine of glycerol in de lijst.
Ondertussen, even kort gezegd, is de hagelslag met palmolie er dus medeplichtig aan dat het oerwoud op Borneo en Maleisië onder de kont van de Orang Oetans, tijgers, olifanten en neushoorns wordt weggekapt. Want dat is wat er aan de hand is met palmolie; grootschalige vernietiging van habitat van dieren die met uitsterven worden bedreigd en erosie van de bodem. En allemaal omdat we graag goedkoop vet willen hebben. Maar dat vet heeft dus een prijs die ongekend hoog is en niemand wil zien.
Plantaardige olie
Nietsvermoedend verkocht ik al jaren Marseillezeep. Dat is zeep gemaakt van olijfolie en zou palmolie vrij moeten zijn. Althans er werd nergens vermeld dat er palmolie in zat. Tot ik begin 2021 van leverancier veranderde en de zeep van Marius Fabre in het magazijn kreeg. Als vanouds maakte ik er zelf vloeibare zeep van waar ik al jaren alles mee deed; mijn haar wassen, als handzeep, de (wol)was en de vloer.
Maar deze zeep wilde niet opstijven toen ik de zeep aan het maken was. Hij bleef dun en waterig. Ik ben op onderzoek uitgegaan en heb die vraag bij de producent neergelegd. Het antwoord was verbluffend; er werd door hen geen palm olie meer in de Marseillezeep gedaan en daarom bleef hij dun. Dat betekend dus dat al die jaren zeep heb verkocht waar deze olie kennelijk WEL in had gezeten. Terwijl het nergens vermeld stond. Wat erg. Maar goed, voor het opstijven van de zeep heb ik een prima oplossing en dat is Xanthaangom.
Blijft natuurlijk de verbijstering over de verborgen aanwezigheid van palmolie. De moraal van dit verhaal is wel dat je dus op je hoede moet blijven als het gaat om verborgen ingrediënten. En dat het goed is om stil te staan bij het gebruiken van dit ingrediënt.
Wil je van de hoed en de rand weten over palmolie? Bekijk de website van Milieu Centraal over dit onderwerp.
