Wat is de vrijheid? Op 5 mei vieren we dat het 75 jaar geleden is dat Nederland werd bevrijd.

Wat is de vrijheid op dit moment?

De vrijheid. Een begrip dat we in het voorjaar van 2020 maar al te goed aan den lijve hebben ondervonden omdat een rondwarend virus ons massaal liet binnenblijven. Voor het eerst werden wij, inwoners van een goed gereguleerd en modern land met onze neus op de feiten gedrukt dat er iets was wat onze vrijheid inperkte. Iets dat groter was dan wij zelf en niet te controleren. We moesten ons onderwerpen aan de situatie en ons gedrag daar op aanpassen. Veel mensen mochten niet meer naar hun werk. Het bezoeken van familie en vrienden en andere sociale activiteiten; niet meer mogelijk. De straten en het openbaar vervoer waren leeg. Winkels, musea, restaurants dicht.  Dat was, in deze omvang, in de laatste 75 jaar niet meer voorgekomen.

De vrijheid in 1945

Een vergelijking met het fenomeen onderduiken tijdens de bezetting van Nederland drong zich aan mij op, ook al waak ik er voor te zeggen dat het hetzelfde is. In de bezettingsjaren was de medemens namelijk het gevaar en niet een onpersoonlijk virus. De Duitse bezetter en de collaborateurs zouden toen geen moment twijfelen om je te pakken te nemen. Verraad lag altijd op de loer en dan kwam er vroeg of laat een einde aan je leven. Als ik er aan denk lopen de rillingen over mijn rug.

Toch zijn er overeenkomsten. Het opgesloten zitten in huis al dan niet met huisgenoten, gezin of familie, kan een zware wissel trekken op de onderlinge verhoudingen. Je kunt nergens heen en moet het met elkaar rooien.  Ook het missen van geliefden is zwaar. Welk effect dat kan hebben, we hebben het ooit allemaal wel eens gelezen in het dagboek van Anne Frank.

Maar hoe rijker zijn we nu, hoeveel meer mogelijkheden zijn er nu voor ons in deze situatie met al die digitale communicatiemiddelen en vensters op de wereld. Als onderduiker in de jaren ’40-’45 was je voor informatie afhankelijk van de mensen die voor je zorgden. Wat heet, je was volledig afhankelijk van die mensen. Je moest je zelfbeschikking helemaal uit zetten en feitelijk ophouden te bestaan om te kunnen overleven. Je kon helemaal niet naar buiten, ook niet voor een noodzakelijke boodschap. Nu weten we dat de bezetting 5 jaren duurde, de mensen die toen ondergedoken zaten wisten dat niet. Het had evengoed voor de rest van hun leven kunnen zijn. Die mensen hebben een uitzichtloze en angstige tijd meegemaakt. Net als de mensen die de onderduik mogelijk maakte. De mensen die het hebben overleefd hebben de rest van hun leven met de psychische gevolgen hiervan moeten leven.

En nu?

Wat dat betreft is onze situatie toch een stuk rianter te noemen. We hoeven niet te vrezen voor verraad, we hebben onze zelfbeschikking behouden, kunnen boodschappen bestellen via internet, even naar buiten als we maar voldoende afstand houden en weten dat deze situatie zal eindigen omdat we een regering hebben die daarvoor ijvert en maatregelen neemt. Misschien niet de maatregelen die wij zouden wensen, maar ja Nederland kent zoals we allemaal weten 17 miljoen meningen. Daar kom je ook niet uit.

Natuurlijk is het niet fijn om zo lang opgesloten te zitten, je hobby’s niet te kunnen uitoefenen, niet naar een concert of kroeg te kunnen en zelfs niet op vakantie. En ja het is schrijnend dat je familieleden niet kunt bezoeken en soms zelfs geen afscheid hebt kunnen nemen. En het is erg dat je bedrijf naar de knoppen is gegaan vanwege deze crisis of je baan niet meer bestaat.  Maar er kan zo veel wel en we hebben zoveel meer controle over de situatie dan 75 jaar geleden. Want wij kunnen er voor kiezen om mee te werken aan het beteugelen van het virus. Gewoon, simpel, door thuis te blijven en even wat minder te willen. En je zegeningen te tellen.

Sta er even bij stil….

5 mei 2020 is voor mij een moment om echt even stil te staan bij het begrip Vrijheid. Nooit eerder heb ik de betekenis daarvan zo goed begrepen ook al schreef ik er in een eerder blog over. De vrijheid zit ‘m niet in het alles kunnen doen wat je wilt maar in kunnen kiezen om wat minder te doen als dat even nodig is.

Vier de vrijheid! En dat kan ook heel goed alleen of met 1,5 meter afstand.

Fijne 5 mei

Jessica