Hoe schoner het huis, hoe kwader de vrouw

Een oud gezegde wat me aan het denken zette.

Huishoudelijk werk als missie

Ik ben opgegroeid in een dorp aan het Ijsselmeer. Een dorp waar de schoonmaakwoede onder de vrouwen beroemd en berucht is. Zelfs Koningin Juliana had een aantal schoonmaaksters uit het dorp die Paleis Soestdijk spic en span hielden. Ook zag je ze in grote getalen ( ik spreek nu over de jaren 70 – 80 van de vorige eeuw) de bus pakken naar belendende gemeenten om daar hun ‘werkhuusjes’ te bedienen. Toen nog in vol ornaat, in klederdracht. Mensen uit het Gooi weten waar ik het over heb, het gaat over de Spakenburgse vrouwen van toen! Huishouden was hun missie.

Wij, importgezin, woonde in het oude dorp, te midden van de autochtone Spakenburgse gezinnen. En als kind maakte ik de schoonmaakstuipen van al onze buurvrouwen mee. Mijn moeder was ook zeer schoon en netjes, ze hield van een opgeruimd, streeploos en schoon huis maar het moest wel een beetje gezellig blijven. Bij onze buurvrouwen stak mijn moeder dus waarschijnlijk af als een slons denk ik. Want mijn moeder deed maar eens per maand de ramen in plaats van elke dinsdag. Maar ja, mijn moeder had óók een voltijdse baan buitenshuis, net als mijn vader die trouwens geen poot uitstak in het huishouden.

Uitblinken in blinkende ramen

Onze buurvrouw was een lieve en vriendelijke vrouw. Jong getrouwd en 3 kinderen. En huisvrouw en echtgenote. Haar man werkte hard en was nauwelijks thuis. Ik vermoed dat zij haar wellicht gefnuikte ambities uitte in haar huishouden. Haar ramen blonken je altijd tegemoet, de gevel werd met een bezem of handveger 1x per week geborsteld. Later zag ik haar zelfs de stofzuiger gebruiken voor dit doel. Het stoepje werd geschrobd met bleekwater en luiwagen. Elke poging van de gemeente de buurt een beetje aan te kleden met groen in de vorm van een perkje of boompje naast haar huis werd zo in de kiem gesmoord. Schoon moest het! Tegen elke prijs! Haar bezeten geschrob klonk wekelijks in het steegje tussen onze huizen. Het steegje was dus ook altijd smetteloos schoon. Toch heb ik toch wel wat opgestoken van al dat poetsen want ik was nog steeds de buitenkant van de ramen op de Spakenburgse manier.

Ik heb me altijd afgevraagd waarom ze zo veel energie en volharding stak in het poetsen van haar huis. Klopte dat ‘hoe schoner het huis hoe kwader de vrouw? Hoe vuil moest het wel niet bij haar worden of hoe schoner dan schoon moest het zijn? Dag in dag uit, week in week uit. Nu, vele jaren later snap ik het beter. Zij groeide op en leefde in de besloten gemeenschap van een dorp, in een tijd waarin het voor vrouwen uit deze gemeenschappen nog helemaal niet zo gangbaar was om een betaalde baan buitenshuis te hebben, behalve dan de eerder genoemde ‘werkhuusjes’. Maar binnen gemeenschappen wordt je nu eenmaal de maat gemeten en dan is de druk groot om aan de gangbare normen te voldoen. Dus verbeten werd er gepoetst. Niet alleen door mijn buurvrouw maar ik denk door vele vrouwen in dezelfde situatie. Ongetwijfeld werden de gedachten over de poetskwaliteiten van elke huisvrouw uitgebreid besproken, als ze er niet bij was. Want roddel is wel het sociale bindmiddel in elk dorp, niet alleen Spakenburg.

De beloning van het zemen en soppen

Vaak kijk ik in het voorjaar door mijn eigen vuile ruiten naar de zon en denk aan mijn voormalige buurvrouw. Die had het niet getolereerd, die ramen hadden bij haar nooit de kans gekregen om zo vuil te worden. Ik vind het jammer voor haar, want daardoor mistte ze dus ook de voldoening van schone ramen na een periode van vuile ramen 😉. Ik ben dus wat meer ontspannen in het schoonmaken en -houden van mijn huis, maar toch zorg ik er voor dat het niet de spuigaten uit loopt. Het is over het algemeen schoon en redelijk netjes en ik heb een soort van regelmaat gevonden in hoe vaak ik bepaalde klusjes doe. Er zijn namelijk geen regels en wetten en we mogen het lekker zelf weten. Ik heb mijn vorm gevonden en daarom een handige schoonmaaklijst gemaakt waar je zelf je klussen mee kan plannen en zo structuur in je huishoudwerk aan kan brengen maar wel in je eigen tempo.

Hoe schoner het huis met een schoon geweten

Waar ik wel een ontwikkeling in heb gemaakt zijn de spullen waar ik de boel mee schoon houd. In plaats van Andy en bleekwater is het nu Zwarte zeep en natriumpercarbonaat. Geen synthetische sponzen en zemen meer maar het echte spul. Gemaakt van natuurlijke materialen. Ze werken fijner en gaan langer mee en ik heb niet langer het gevoel dat mijn schone huis de wereld vervuild. Dat ging trouwen bij mij ook niet van de ene op de andere dag. Heel geleidelijk aan kocht ik steeds minder chemische schoonmaakmiddelen en verving ze voor natuurvriendelijke versies. Mijn huis is er niets minder schoon van geworden en mijn geweten juist wel. Enne, je kan de uitspraak aan het begin van deze blog ook anders lezen; als je huis een zooitje is, dan ben je vast niet kwaad ….