Rondsurfend op sociale media zie ik bijna dagelijks mensen opsommen wat ze allemaal aan het doen zijn om te besparen op energie. En ik ben dan bijna verbijsterd dat deze mensen kennelijk nu pas tot dat besef komen en dat niet al 20 jaar doen. Poetin krijgt voor elkaar wat jarenlange campagnes niet is gelukt; het besef dat besparen op energie een goede zaak is. Maar ook hier blijkt de eigen portemonnee meer te zeggen dan het gezond verstand.
Ik dacht daar aan toen ik een verhaal van een vrouw las op social media die van plan was om de verwarming in de woonkamer helemaal uit te zetten omdat haar kinderen elk toch ’s avonds op hun eigen kamer achter de laptop zaten te streamen. Dan zou ze zelf wel in bed onder de deken kruipen. Ze vroeg zich af hoe ze de kamers van de kinderen kon verwarmen zonder de thermostaat in de woonkamer hoger te zetten. Toen ik dat las kon ik het niet helpen. Ik dacht; niks geen verwarming in die kamers van de kinderen, laat ze allemaal maar beneden in de woonkamer gaan zitten potdorie! Energie zuinig en je ziet elkaar tenminste eens. En wil je bokkige puber niet? Nou dan gaat hij of zij toch lekker in zijn/haar koude kamer zitten. Vestje aan of onder de dekens. Het kan volgens mij helemaal geen kwaad om ze op die leeftijd de ‘facts of life’ een beetje bij te brengen. Ja het zal slaande deuren opleveren, maar die zittend dan meteen goed dicht.
In de jaren 30 van vorige eeuw was het ook crisis. In die tijd hadden kinderen niet vaak een eigen kamer en al helemaal niet met verwarming. In de meeste huishoudens was er een kolenkachel in huis en die stond in de woonkamer of keuken. En dat was dus de plek waar de mensen zaten als het koud was. Bij elkaar, bij de kachel. Nog gezellig ook!
Ik ben opgegroeid in een periode van welvaart in een rijk land in het westen. Maar in het begin van mijn leven was die welvaart nog maar heel betrekkelijk en niet voor iedereen. Een badkamer was bijvoorbeeld de eerste jaren van mijn leven niet aan de orde. Er was gewoon een teil. En als tussendoortje een boterham met margarine. Dat heette een boterham tevredenheid. Ik mistte niks want ik was niet anders gewend. Vele jaren later maar nog steeds in mijn jeugd was er de oliecrisis. Die crisis deed ons misschien beseffen dat het niet altijd maar meer en beter werd, maar dat het ook wel eens minder goed zou kunnen gaan. Maar dat verdween al snel weer uit het collectieve geheugen, het was een koddige tijd om aan terug te denken, rolschaatsen op de snelweg en zo.
Deze crisis is een stuk ernstiger. En voor de jeugd van nu ook lastiger aangezien ze gewend zijn om het zo goed te hebben. Ze weten gewoon niet beter en daar kunnen ze ook niks aan doen. Dus dit is wat je noemt een karaktervormende ervaring. Het is voor hen goed om te beseffen dat het òp kan. Dat alle dingen die zo maar achteloos gekocht en gebruikt worden ergens vandaan komen en dat dat ook kan ophouden. Je word ook een rijker mens van die ervaring want je leert weer te genieten van de kleine dingen die er werkelijk toe doen. Aangezien het er naar uitziet dan de jeugd van nu het zeer waarschijnlijk met minder moet gaan doen dan de huidige generatie volwassenen geef je ze een cadeau van onschatbare waarde om te leren hoe ze daar mee om kunnen gaan. Daar gaan ze meer aan hebben dan een nieuwe telefoon.
Ik denk dat het allerbelangrijkste is dat wij de volwassenen, het goede voorbeeld geven; zo de ouden zongen zo piepen de jongen.
