Ik heb al jaren aardappels – of in goed vlaams patatten (vind ik zo’n mooi woord)-  in de moestuin. Wat een genot, piepers van eigen kweek. Zo veel lekkerder dan de standaard aardappels uit de supermarkt en als er iets leuk is dan is het wel aardappels oogsten. Zo’n rijk gevoel als je die knollen uit de grond haalt!

Simpel maar toch niet zo simpel die patatten.

Maar elke moestuinier zal mijn zorgen delen tijdens de kweek; aardappels zijn niet zo robuust als ze er uit zien. Je moet goed opletten bij het poten van de aardappels. Op ruime afstand, een paar keer aanaarden bij de groei. Op tijd poten maar dan het risico van een laat nachtvorstje die zomaar de hele boel kapot laat vriezen als je niet op tijd hebt aangeaard. (is dat wel een woord?)

En natuurlijk moet je elk jaar de aardappels op een ander stukje goed bemeste grond zetten. Bij mij doet de paardenmest van de buren het werk naar behoren. Want aardappels willen veel voedsel uit de bodem en voor je het weet is de bodem uitgeput of zitten er aaltjes in die ook wel een piepertje lusten. Vruchtwisseling is dus noodzakelijk. Niet vaker dan 1 keer in de 4 of 5 jaar op hetzelfde stukje grond is de truc.

Achter ons huis ligt landbouwgrond. De boer heeft weinig fantasie, jaar na jaar worden er aardappels gepoot, af en toe afgewisseld met graan of een keertje voederbieten. Tja en om dan die aaltjes tegen te gaan worden de aardappels gepoot met een flinke scheut gif.

Maar aardappels hebben nog meer te lijden tijdens hun groei. Bij vochtig weer (regen, hoge luchtvochtigheid) loert phytophthora om de hoek, een soort meeldauw, in de volksmond de aardappelziekte.  Een schimmelziekte die blad en uiteindelijk ook de knollen aantast. Nare ziekte die de hele oogst kan verpesten en ook andere planten kan aantasten. Deze ziekte veroorzaakte de Ierse hongersnood die begon in 1845 en duurde tot 1850. Anderhalf miljoen Ieren verhongerden en een miljoen overlevenden emigreerde naar de Verenigde Staten om de honger te ontlopen. Klein schimmeltje, grote gevolgen.

Mijn buurmanboer lost het simpel op; gif spuiten, voor elke buitje.

Ziekten en plagen

Mijn biologische pootaardappeltjes hebben echter resistentie voor phytophthora. Ze zijn namelijk veredeld. Dat heeft niets met gentechnologie te maken maar gewoon door kruisen van aardappelrassen die beter met deze schimmel om kunnen gaan. Mijn aardappels krijgen heus wel phytophthora, maar het richt weinig schade aan.

En dan is er natuurlijk nog de Coloradokever. Die is op zich zelf geen enkel probleem, maar de kindjes die ze krijgen wel. De kever zet haar eitjes af op fris aardappelloof. Daar komen kleine larfjes uit en die zijn dol op het loof! Ze vreten het in hoog tempo op. En al er geen loof meer over is kunnen de aardappels natuurlijk niet meer groeien. De plant sterft uiteindelijk.

Mijn buurmanboer lost het simpel op; gif spuiten om de beestjes dood te maken

Zodra ik de eerste (prachtige!) kever heb gesignaleerd zie je me ieder ochtend gebogen in het aardappelbed staan. Eitjes en larfjes zoeken. Die pluk ik er allemaal af met de hand en met een beetje moeite en elke dag even doen is het prima onder controle te houden. Heel zen ook. Maar hoe doe je dat eigenlijk als je een hele hectare of meer aan aardappels hebt staan? Met het handje plukken is geen optie natuurlijk!

Gewoon vragen aan iemand die het weten kan!

Ik vroeg het aan de biologische boer waar ik de groente haal die ik zelf niet teel. Ook de pootaardappeltjes haal ik bij hem. Hoe hou je de kever (of liever gezegd haar nageslacht) in toom als je in het groot kweekt? Hij lachte om mijn vraag en vertelde me dat hij het ook gewoon met het handje doet. Maar hij plukt de beestjes niet van de bladeren maar loopt door de rijen patatten en schud elke plant even. Gewoon tijdens zijn ochtendrondje over het bedrijf.  Die larfjes zijn namelijk helemaal niet handig. Ze zijn zelfs uitermate onhandig en kunnen, eenmaal van de plant gevallen er bijna niet meer opkomen. Ja dat werkt een stuk sneller dan plukken! “Maar voor 2 hectare aardappelen is dat toch ook niet te doen?” vroeg ik hem. “Nee zei hij, maar daar hebben grotere bioboeren gewoon een machine voor”. Een aardappelplanten schudmachine. Zo simpel kan het zijn. Ik was even helemaal in de patatten.  Als je dan toch een machine maakt om in het groot te kunnen boeren hoeft dus geen gifspuit op wielen te zijn maar een schudbalk op wielen werkt net zo goed.

Voor mij als amateur moestuinder was het een openbaring.  Deze zomer vind je me dus schuddend in de moestuin, in plaats van plukkend.

En straks, straks zit ik op mijn knieën tussen de piepers en schep ze met handenvol uit de grond. Heerlijke prachtige patatten waar ik heel wat maanden van kan eten. En ik weet dat als ik dan zo’n aardappeltje aan mijn vork spiets ik een diepe tevredenheid voel. Voedsel wat ik zelf heb verbouwd, vertroeteld en geoogst en zonder gif.

Nu mijn buurman nog…..

En na de patatten oogst

Oh ja, de aardappels bewaar ik gewoon in een koele kast (bij gebrek aan een kelder) in een mooie mand die door mandenmaker Remmelt is gemaakt. Met handig dekseltje dat ook dienst doet als schillenmandje. Handige schilmesjes die lang lang mee gaan vind je natuurlijk ook in de webwinkel.

Heb je een plekje in de tuin? Probeer dan eens wat aardappelen te verbouwen, gewoon voor de lol! Het kan trouwens ook op het balkon, gewoon in een grote bak of container. Hier vind je wat simpele tips om zelf aardappelen te kweken

.

Patattengroet!

Jessica