Plastic of ples stik?

Waarom willen we geen plastic in onze zeeën, grond en lijf maar blijven we wel zwichten voor goedkoop wegwerp plastic? We stikken er zo wat in! Ples stik!

Ik weet niet hoe jij het ervaart maar tegenwoordig gaat er geen dag voorbij of er komt wel een krantenartikel voorbij over de enorme hoeveelheden plastic die rondzwerven op de aarde. Zelfs in het poolijs zijn microdeeltjes plastic gevonden! Onze aarde verandert in een plastic aardbol.

Tegelijkertijd wordt ook steeds een oplossing gepresenteerd voor het opruimen van al die plastic rommel. Plastic stofzuigers in de zee, joggers die plastic opruimen, strandschoonmaak acties enzovoort enzovoort. Ook het hergebruik van plastic is inmiddels op stoom gekomen en er wordt hartstochtelijk gerecycled.  Het verbod op plastic tasjes in verschillende landen is een goed begin. Mooi en hard nodig natuurlijk. Maar als het gaat om de oorzaak van het probleem blijft het oorverdovend stil.

Plastic is een goedkoop product. Te goedkoop. Het wordt – mede door de lage kosten – massaal gebruikt om verpakkingen te produceren. En natuurlijk om goedkope gebruiksartikelen te maken. Wie heeft er geen plastic afvalzakjes, tandenborstel, schuursponsje of afwasborstel in huis? Je kunt het oh zo goedkoop aanschaffen bij de Action of andere superstuntwinkels. Het kost geen drol.

Maar is dat wel zo? Is het wel zo goedkoop? Wat nu als we al die kosten voor het weer schoonmaken van die zeeën mee zouden moeten rekenen? In plaats van belastinggeld of giften vanuit de burgers? Iets gaat er niet goed in ons systeem, ondanks alle ‘cradle to cradle’ initiatieven.

De industrie en wijzelf bepalen

De verpakkingsindustrie is gericht op rendement en groei en het levert dus iets op zodat het loont om nog meer verpakking te produceren. Verpakking waar wij als consument echt niet altijd op zitten te wachten….Deze verpakkingen leveren enorm veel afval en ergernis op en vaak komt dit door onachtzaamheid van de consumenten in het milieu terecht. Eigenlijk is dat vreemd. Wij weten al decennia lang dat plastic niet verteerd en de aarde vervuild en toch is in de afgelopen 10 jaar meer plastic gemaakt dan in de hele 20ste eeuw.

Wij, consumenten willen vooral gemak. Het gemak van elke dag een nieuw schoon plastic boterhamzakje pakken bijvoorbeeld. En zeg nou zelf, je hebt toch niet echt het gevoel dat het zoden aan de dijk zet om dan toch voor een broodtrommel te kiezen? Of een herbruikbaar lunchzakje?  Veeeel te onhandig. Onzin natuurlijk.

Dus zijn wij zelf een belangrijke factor in het verminderen van plastic gebruiksartikelen.

Ook de producenten van plastic tandenborstels en afwasborstels willen graag meer produceren (lees verdienen) Het is niet de bedoeling dat deze producten heel lang worden gebruikt.

Is belasting de oplossing?

Natuurlijke bronnen zoals aardolie en gas worden verbruikt om producten te maken die niet zo lang mee gaan. Eigenlijk is het een pervers systeem.

Moest er niet een soort boetesysteem bestaan voor producenten van plastic gebruiksartikelen? Daar is men al mee bezig gelukkig; De Europese Unie is van plan om een belasting op ‘single use plastic’ te gaan heffen.

Een goed begin maar nog niet genoeg, vindt ook een redacteur van Trouw. Want deze belasting wordt pas geheven nadat het plastic is geproduceerd. En dat is handig voor de producent want die hoeft deze kosten alleen maar bij de verkoopprijs op te tellen. Met andere woorden wordt de belasting pas betaald als het product al gemaakt en verkocht is. Op deze manier is alleen de consument degene die er voor betaald en blijven producenten de prikkel houden gewoon door te produceren met nieuw plastic. Dus ook vanuit dat perspectief moet je het gewoon niet meer willen als consument.

Waar leg je het accent?

Naar mijn idee zou juist de verpakkingsindustrie de prikkel moeten krijgen verstandige keuzes te maken bij het kiezen van grondstoffen. De belasting zou in de vorm van een heffing vóór de productie moeten worden berekend. Dat remt de productie, want geen producent wil voorraden hebben liggen die extra geld kosten.

Betreft het wegwerp plastic? Een stevige heffing op de productie daarvan voordat het geproduceerd wordt.  Want het produceren van wegwerpartikelen moet om te beginnen duurder worden gemaakt lijkt me.

Is het plastic van een duurzamer aard  en worden hier spullen van gemaakt die jarenlang mee kunnen gaan? Iets minder heffing.

Is het plastic van hergebruikt materiaal? Geen heffing.

De producent zal al deze extra kosten ook aan de consument doorrekenen (natuurlijk) waarmee het voor de consument dus aantrekkelijker wordt om de duurzame variant van het artikel te kiezen. Omdat ze daar op de middellange termijn goedkoper mee uit zijn.

Voor de producent wordt het aantrekkelijker om gerecycled materiaal te gaan gebruiken als dat mogelijk is.

De extra heffing op het wegwerp plastic moet worden gebruikt om de tot op heden gemaakte rotzooi op te ruimen. Een inhaalslag met het zicht op minder plastic in de toekomst.

Keuzes aan de keukentafel

Onlangs kochten mijn echtgenoot en ik een nieuwe tuintafel omdat de oude was ingestort. Je staat dan voor een keuze, hout of iets anders? De tafel moet tegen weersinvloeden bestand zijn, stevig zijn en lang meegaan was onze eis. We kozen dit keer niet voor een houten tafel, maar een tafel gemaakt van gerecycled kunststof. Want het materiaal is nu eenmaal voorhanden en er hoeft geen boom meer voor geveld te worden, geen olie meer opgesmeerd en de tafel zal ons overleven. Het kostte een flinke duit maar in aanmerking genomen dat deze tafel nog wel 50 jaar mee gaat kom je uiteindelijk goedkoper uit dan elke 10 jaar een nieuwe te moeten aanschaffen omdat weer en wind zijn tol heeft geëist. Even omdenken. Hij bevalt trouwens erg goed.

We moeten toch wat kunnen bedenken?

Ik realiseer mij heel goed dat op het idee van heffingen en belastingen op plastic alles aan te merken is. Dat je zo de mensen met weinig geld pakt en de producenten buiten schot houdt. Dat is natuurlijk zo, maar tot mijn spijt zit ons economisch systeem zo in elkaar. En ik denk dat je binnen een systeem mogelijkheden moet zoeken omdat dat makkelijker gaat dan het hele systeem veranderen. Daar krijg je alleen maar oorlog van, zie de Russische revolutie of menig ander voorbeeld. En ik denk dat het hebben van weinig geld (ervaringsdeskundig hoor) geen beletsel hoeft te zijn om toch duurzaam te kunnen leven. Mijn oma die de crisisjaren en twee wereldoorlogen in de vorige eeuw heeft mee gemaakt was een ster in duurzaam en toch heel zuinig leven. Het is een kwestie van bewuste keuzen maken en niet alleen maar voor het gemak en de prijs gaan.

Ben je het er mee eens of juist helemaal niet? Kom maar op! Laat maar weten! Deel je ideeën!