Marseillezeep van Marius Fabre
De Fabre familie maakt al sinds 1900 de befaamde Marseillezeep. Inmiddels wordt het bedrijf gerund door de 4e generatie. De zeep wordt nog steeds ambachtelijk gemaakt volgens een oud procédé dat grondlegger Marius Fabre uitontwikkelde in een schuurtje in de tuin van zijn huis in Salon de Provence in Zuid Frankrijk. Het belangrijkste ingrediënt voor de zeep, namelijk de olijf (olie) was daar direct voor handen.
Marseillezeep is een harde blok zachte zeep dit uit 100% natuurlijke bestanddelen bestaat. Het recept is eigenlijk eeuwenoud; in de middeleeuwen namen de kruisvaarders het recept mee terug van de kruistochten. Zij hadden deze manier van zeep maken ontdekt in Syrie, waar de fameuze Aleppo zeep werd gemaakt. Aleppo zeep kent echter nog een extra ingrediënt; laurierbesolie. Dit zit niet in de zeep die uiteindelijk de traditionele Marseillezeep geworden is. Alleen olijfolie bleek genoeg om goed te kunnen reinigen dus de kostbare laurierbesolie werd achterwege gelaten.
Zeep maken of zeep zieden is een heel langdurig proces. In Frankrijk zijn er door de Zonnekoning Louis de veertiende wetten voor uitgevaardigd hoe zeep gemaakt moest worden. En op die manier wordt er nog steeds zeep gemaakt door Marius Fabre.
Zeep maken in 5 stappen
- De olijfolie wordt samen met natronloog (ook wel bijtende soda genoemd) in een grote stookketel gedaan. Door de warmte gaan de olijfolie en de loog een verbinding aan en vormt zich een zeeppasta. Om zeep te kunnen maken heb je altijd loog nodig als base. Heel lang geleden werd dit loog uit kaliumhoudend as van verbrande bomen gehaald, zoals eiken bijvoorbeeld. Tegenwoordig wordt de soda een stuk milieuvriendelijker en efficiënter geproduceerd.
- Vervolgens wordt de zeeppasta meerdere keren gespoeld in zout water en hiermee worden de resterende resten loog uit de pasta gewassen.
- Daarna wordt de zeep gedurende 10 dagen gekookt op een temperatuur van 100 graden Celsius.
- Vervolgens wordt de zeeppasta weer enkele keren gespoeld met water om resicued, ontstane glycerol en vetresten die niet omgezet zijn naar zeep, te verwijderen.
- Een laatste paar keer spoelen haalt echt alle kleine – mogelijk nog aanwezige – ongerechtigheden uit de zeep en verleend de zeep hiermee het predicaat ‘extra pur’ dan altijd op echte Marseillezeep gedrukt staat.
Het tot hier beschreven proces met verhitte zeep kijkt heel nauw en valt onder de Nederlandse naam voor dit proces; Zeepzieden. Ziedend betekend heet, kokend heet. Het spreekt voor zich dat hier veel kennis en ervaring voor nodig is, het is echt een ambacht. Degene die verantwoordelijk is voor dit proces heet dan ook heel terecht de Meester Zeepmaker en dat wordt je niet zo maar. Kijk maar naar dit filmpje.
De zeep hanteerbaar maken
- De hete en nog steeds vloeibare zeep wordt in vormen gegoten die in de grond zijn aangebracht. Daar koelt de zeep af en neemt in ongeveer 48 uur een vaste vorm aan. De warme zuidelijke Mistralwind helpt hier bij als het kan.
- Als de zeep gedroogd is en een stevige vaste vorm heeft gekregen wordt hij met verschillende gereedschappen in blokken gesneden. Eerst in blokken van 30 kg en vandaar uit in blokken van verschillende gewichten/afmetingen. Van 100 gram tot 1 kg.
- De zeepblokken worden vervolgens voorzien van de welbekende Marseillezeep stempels. Op elk vlak van de zeep een andere.
De belangrijkste stempel is de stempel waar het logo van Savon de Marseille op staat. Marseillezeep is een beschermd product. Het moet volgens drie essentiële criteria gemaakt worden om dit stempel te verdienen;
- Gemaakt van 100% plantaardige olie, zonder geur-, kleur- en conserveringsmiddelen.
- De zeep moet 10 dagen gekookt worden en de hierboven beschreven stappen doorlopen.
- De zeep wordt geproduceerd in de Bouche du Rhône departement (13) en nergens anders.
Het bedrijf Marius Fabre is medeoprichter van de organisatie die de kwaliteit en het unieke karakter van deze zeep bewaakt. Per slot van rekening moet een product als dit (helaas) beschermd worden tegen ‘namaak’. Uiteraard zijn er meer producenten van Marseillezeep, maar die moeten allemaal voldoen aan de drie bovengenoemde criteria om hun zeep ook echt Marseillezeep te mogen noemen.
En dan nog even dit;
Marseillezeep kan niet bederven, je kunt het jaren bewaren. De zeep wordt wel harder maar is altijd te gebruiken.
De zeep is zacht en hypo allergeen van nature. Heel geschikt voor haar en lijf.
Je kunt er eigenlijk alles mee schoonmaken wat je wil, je huis, de afwas, de bonte, witte en wolwas, je auto en je hond, je badkamer en je keuken, de vloeren en de ramen. Vuile schoenen en zelfs tuigleer krijg je er goed mee schoon terwijl het leer niet uitdroogt. En voor de mensen die wolvilten is het ook uitgesproken prettig.
Marseillezeep is relatief goedkoop en bespaart veel ruimte in je kasten omdat je het voor alles kunt gebruiken.
Je kunt de zeep raspen met een gewone keukenrasp waardoor het makkelijker in heet water oplost. Zo maak je dan zelf vloeibare zeep. Extra gemak; de zeep is ook in geraspte vorm te koop. Kijk hier voor recepten voor wasmiddel, handzeep, shampoo en allesreiniger.
En lees mijn blog over hoe je deze zeep ook heel goed in je haar kan smeren!
