Een pot-in-potkoeler (of zeer pot) kan je hapjes en drankjes zelfs op de warmste dag van het jaar koel houden. Zonder elektriciteit!
Hoe werkt een zeer pot?
Het enige dat je nodig hebt zijn twee iets in grootte verschillende aardewerken potten, wat natte modder en een doek. Koop of zoek 2 aardewerken bloempotten, een grote maat en eentje die 2 maten kleiner is. Zet de grootste pot waar je hem wilt gaan gebruiken. Leg een stukje stof op het gaatje in de bodem. Doe een laagje van ca. 1 a 2 cm natte aarde in de pot. Zet de kleinere pot in de grotere pot en vul de ruimte tussen de twee potten op met natte aarde of zand. Gebruik een stokje om het goed naar beneden te kunnen drukken.
Doe de dingen die je koel wilt houden in de kleinste pot en leg er een natte doek over heen. De verdamping van het water zal warmte onttrekken uit de kleine pot in het midden waardoor deze stukken koeler wordt dan de buitenlucht. Supersimpel, kost niets en een kind kan de was doen.
Wie heeft het bedacht?
De zeer pot is zo rond 2000 bedacht door de Nigeriaan Mohammed Bah Abba, die hiermee de arme mensen wilde helpen. De vrouwen die groenten op de markt verkochten waren gebonden aan een strikte tijdslimiet, want groente en fruit bederft in zo’n warm land heel snel. Een groot deel van de oogst ging verloren op de markt vanwege bederf. Met behulp van deze uitvinding kunnen groenten en fruit meer dan tien keer langer bewaard worden. Maar het zou me eigenlijk niets verbazen als deze techniek al veel langer wordt gebruikt. Door mensen in een warm klimaat. Vaak zijn dit soort dingen de gewone boeren-slim-handigheidjes die generatie op generatie worden doorgegeven.
Hoe werkt het?
Ik zal je niet vermoeien met ingewikkelde fysica. Het is gewoon heel simpel. Door de drogere lucht en een beetje wind rondom de pot verdampt het vocht in de natte modder en je natte doek (die tevens dient als deksel) aan de bovenkant. Volgens de wetten van de thermodynamica zorgt dit proces er vervolgens voor dat de temperatuur in je binnenste pot daalt. En zo blijft de boel koel.
Het is wel belangrijk dat het zand wat tussen de twee potten zit EN de doek er bovenop regelmatig weer vochtig gemaakt wordt. Het werkt het beste als de potten in de schaduw op een plekje staan waar het zoveel mogelijk waait.
Misschien is een zeer pot zeer handig op het strand want Je hoeft alleen de potten en een doek mee te nemen. Zand, water en wind in overvloed.
Filmpje wat het nog een beetje duidelijker maakt!
Enne, om de temperatuur te meten in je zeer post of koelkast heeft Handig Goed trouwens ook een prima degelijke koelkast thermometer.
Geen zin om te zeulen met potten? Dan is de Hooimadam ook een prima oplossing want hier in kun je niet alleen voedsel sudderen maar natuurlijk ook koel houden.
hallo Jessica,
aansluitend op het idee van koelen:
eerlijk gezegd heb ik niet gekeken of mijn ideeën op deze site staan. wat ik doe op warme dagen als mijn hond hijgt is een theedoek of keukenhanddoek nat maken en als halsdoek omknopen en meteen wordt hij rustig.
ook heb ik al jaren een serre achter mijn huis pal op het zuiden en dus is het daar in de zomer soms erg heet. vroeger werd hij veel intensiever gebruikt o.a. voor mijn werk maar nu ik ouder word niet meer omdat ik minder goed tegen de warmte kan. vroeger legde ik altijd aan het begin van de zomer rieten matten (of van andere takjes, bij de boerenbond gekocht) op het kunststof dak (ook bij ander materiaal geldt hetzelfde) en op het middaguur sproeide ik water erover zodat de verdamping voor afkoeling zorgde.
ik begrijp het volkomen als je deze laatste tip niet deelt want ik twijfel of het wel duurzaam is en in deze tijd van lage grondwaterstand verstandig is, het idee blijft echter overeind denk ik.
fijne dag, g. Ellis
Hallo Ellis,
dank voor je tips, die zijn denk ik toch heel handig! Met water kan je ook spaarzaam dingen natmaken dus een goede tip. Grappig, dat idee van die rieten matten. Daar kwam ik afgelopen ook jaar op uit tijdens de hittegolf, om de voor de ramen op het zuiden te hangen. Kon alleen op dat moment geen mat meer kopen, alles uitverkocht. Nu heb ik ze wel en liggen ze klaar. Ik ga voor de zomer nog wat anti hitte tips delen en zal die van jou ook vermelden. Dank voor je bijdrage!
Handige groet
Jessica